آیا هر پارگی رباط انسان نیاز به عمل جراحی دارد؟
استخوان‌ها، مفاصل و عضلات بدن ما برای حرکت بدن و ثبات لازم در انجام حرکت به صورت همزمان با یکدیگر کار می‌کنند. تاندون‌ها و رباطها نقش به‌سزایی در انجام حرکات مختلف و همچنین حفظ حالت نشستن و ایستادن دارند. وظیفه اصلی رباطها، ثابت نگه‌داشتن استخوان‌ها در محل مفاصل می‌باشد. پارگی رباط انسان را می‌توان یکی از آسیب‌های شایع دانست که معمولاً با علائمی مانند درد، تورم و حساسیت به لمس همراه است.
عوامل تعیین‌کننده نیاز به عمل جراحی
رباط، بافتی شبیه به فیبر است که در محل مفاصل، یک استخوان را به استخوان دیگر وصل می‌کند. به دلایل مختلفی ممکن است رباطها آسیب ببیند و دچار پارگی شوند؛ به عنوان مثال رباط صلیبی زانو در اثر واردن کردن نیروی زیاد به مفصل آسیب می‌بیند. در صورت مشاهده هرگونه علائم پارگی رباط نظیر درد و تورم باید فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
معمولاً تشخیص به‌موقع این بیماری توسط ام‌آر‌آی و همچنین معاینات تخصصی پزشک انجام می‌شود. نیاز به عمل جراحی رباط به عوامل مختلفی مانند محل پارگی، شدت آسیب، سن بیمار، سطح فعالیت و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
رباط صلیبی قدامی از جمله حیاتی‌ترین رباط‌های بدن ما است که در ثبات مفصل نقش اساسی ایفا می‌کند. از این رو رباط صلیبی در صورت پارگی به جراحی نیاز دارد. شدت آسیب وارد شده به رباط دارای درجات مختلفی است و افراد برحسب شدت آسیب آن، تحت درمان‌های متفاوتی قرار می‌گیرند. برخی بیماری‌ها مانند آرتروز در روند بهبودی تاثیر می‌‌گذارند و نیاز به جراحی را افزایش می‌دهند. سن بیمار و سطح فعالیت فرد از دیگر فاکتورهای مهم در تعیین نیاز به عمل جراحی هستند.
در مجموع انتخاب روش جراحی با توجه به سبک زندگی بیمار تعیین می‌شود. معمولاً ورزشکاران و افراد در سنین مختلف در صورتی که قصد ادامه فعالیت‌های سنگین خود را داشته باشند به عمل جراحی نیاز دارند. چنانچه آسیب‌دیدگی رباط شدید نباشد، بیمارانی که ورزش شدید و یا کار سنگین انجام نمی‌دهند برای ادامه زندگی عادی به عمل جراحی نیازی ندارند. لازم به ذکر است که مطمئن‌ترین راه برای بررسی نیاز به عمل جراحی، تشخیص توسط پزشک متخصص می‌باشد.
موارد ضروری نیاز به عمل جراحی
رباطها در واقع نواری کوتاه از بافت مقاوم و انعطاف پذیری محسوب می‌شوند که متشکل از تعداد زیادی فیبر منفرد است. همان‌طور که پیش‌تر هم به آن اشاره شد، رباطها معمولاً دو استخوان را مخصوصاً در محل مفصل‌ها به یکدیگر وصل می‌کنند. البته همه رباطها متصل به استخوان نبوده و برخی از آن‌ها در نگه‌داشتن اندام‌های داخلی بدن نقش دارند.
رباطها دارای اشکال و اندازه‌های مختلفی هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به رشته‌های کوتاه، نوارهای باریک یا پهن و حتی شکل کمان مانند اشاره کرد. رباطها در اثر انجام فعالیت‌های مختلفی دچار آسیب می‌شوند و افراد باید هرگونه پارگی رباط انسان را جدی گرفته و نسبت به درمان زودهنگام آن اقدام کنند.
عمل جراحی اغلب در مواردی ضرورت دارد که رباط به طور کلی یا جزئی دچار پارگی شده باشد. در صورت پارگی رباط انسان علی‌الخصوص رباط‌های حیاتی مانند رباط صلیبی قدامی در زانو باید جراحی شود. چنانچه فرد در درمان‌های غیرجراحی نتیجه مطلوبی نگیرد به عمل جراحی نیاز دارد؛ به عنوان مثال اگر فرد دوره فیزیوتراپی و یا سایر درمان‌های غیرجراحی را گذرانده باشد و مفصل همچنان ناپایدار و مستعد آسیب باشد نیازمند عمل جراحی است.
همچنین در صورتی که درمان‌های غیرجراحی انجام شده‌اند و درد و محدودیت حرکتی همچنان ادامه دارد، عمل جراحی برای بهبود کیفیت زندگی فرد مفید می‌باشد. چنانچه پارگی رباط انسان به سایر رباطها یا ساختارهای مفصل آسیب وارد کند، فرد برای ترمیم آسیب‌های وارد شده به عمل جراحی نیاز دارد. تشخیص تمامی این موارد نیز بر عهده پزشک معالج است.
انواع عمل جراحی
بدیهی است که تشخیص پارگی رباط انسان فقط توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. در صورت تشخیص پزشک مبنی بر نیاز به عمل جراحی، فرد باید تمام اقدامات لازم قبل و بعد از عمل را از پزشک خود بپرسد و آن‌ها را به درستی انجام دهد.
پس از تشخیص پزشک و نیاز قطعی به عمل جراحی، جراح متخصص با توجه به نوع رباط آسیب‌دیده، شدت پارگی رباط انسان و شرایط کلی بیمار یکی از دو روش جراحی ترمیمی یا بازسازی رباط را برمی‌گزیند. در ترمیم پارگی رباط انسان جراح می‌تواند از بافت خود فرد و یا از فرد دیگر استفاده کند.
جراح در روش اول از بافت‌های سالم بدن بیمار برای ترمیم رباط پاره شده بهره می‌برد. لازم به ذکر است که استفاده از بافت‌های خود فرد باعث کاهش احتمال واکنش‌های آلرژیک می‌شود.
در مواردی که استفاده از بافت خود فرد مجاز نباشد معمولاً از پیوند رباط فرد اهداکننده استفاده می‌شود. به طور کلی روش ترمیمی نقاهت طولانی‌تری دارد و ممکن است قدرت و ثبات رباط ترمیم شده از رباط اصلی کمتر باشد.
در بازسازی رباط، جراح از رباط مصنوعی که به وسیله مواد زیست‌سازگار ساخته شده‌اند استفاده می‌کند. این روش قدرت و ثباتی شبیه به رباط اصلی به فرد هدیه می‌دهد. همچنین روش بازسازی، نقاهت کوتاه‌تر اما هزینه بالاتری دارد. البته استفاده از رباط مصنوعی احتمال عفونت و واکنش‌های آلرژیک را افزایش می‌دهد.
درمان‌های جایگزین جراحی
فیزیوتراپی، دارو درمانی و استفاده از بریس از جمله روش‌های موثری هستند که می‌توانند جایگزین جراحی شوند. روش‌های فیزیوتراپی برای برخی از آسیب‌هاب رباط مفید هستند. در مواردی که آسیب‌دیدگی چندان جدی نباشد فیزیوتراپ می‌تواند با استفاده از درمان‌های الکتریکی و تمرینات مخصوص به تقویت عضلات بپردازد. به طور کلی می‌توان گفت که تمرینات فیزیوتراپی در تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود دامنه حرکتی و افزایش ثبات آن نقش دارند.
در برخی اوقات پارگی رباط انسان باعث ایجاد درد و ناراحتی برای بیمار می‌شود؛ در چنین شرایطی کنترل درد بسیار ضرورت دارد. استفاده از داروهای مسکن، درد بیماران را کاهش می‌دهد و برای بیمارانی که مفصل آن‌ها ضربه دیده و یا دچار آسیب شده مفید می‌باشد. همچنین در برخی آسیب‌دیدگی‌ها برای بیمار داروهای ضد التهاب تجویز می‌شود. این داروها ورم و درد ناشی از آسیب را کم می‌کنند.
در برخی موارد آسیب‌دیدگی‌های رباط مانند رباط صلیبی زانو می‌توان از بریس‌های زانو استفاده کرد. پزشک متخصص با در نظر داشتن علت پارگی رباط زانو و همچنین نوع آسیب ایجاد شده می‌تواند یک بریس مخصوص را برای حفاظت از زانوی بیمار تا زمان ترمیم آسیب تجویز کند.
بریس‌های زانو دارای مکانیزم لولا مانند هستند که انجام بعضی حرکت‌های خم و باز شدن را برای مفصل زانو ممکن می‌سازد؛ اما مکانیزم بریس معمولاً از حرکت مفصل زانو از یک طرف به طرف دیگر جلوگیری می‌کند. این نکته را در نظر داشته باشید که برای همه موارد آسیب‌دیدگی رباط نمی‌توان از انواع بریس‌ها استفاده کرد و استفاده از این بریس‌ها مستلزم تجویز پزشک است.
سخن پایانی
هرگونه آسیب‌دیدگی و پارگی رباط انسان باید سریعاً تحت درمان قرار گیرد. با مشاهده هر یک از علائم پارگی رباط اعم‌از تورم، درد و کبودی حتما به فکر درمان باشید و از انجام اقدامات خودسرانه در درمان پارگی رباطها جداً خودداری کنید؛ زیرا هرگونه اقدام تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد. همچنین ممکن است با جدی نگرفتن آسیب‌دیدگی و عدم درمان به‌موقع آن، فرد تا ابد دچار مشکل شده و نتواند به زندگی روزمره و روتین خود برگردد. بنابراین برای درمان این آسیب‌دیدگی‌ها تعلل نکنید و در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه نمایید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.